Türkiye'de İnşaat Sektörü

Türkiye’de inşaat sektörünün gelişimi

17 Mart 2011

Cumhuriyetin ilk yıllarında demiryolu hatları ve büyük su projeleri ile başlayan inşaat sektörü, dünyadaki liberalleşme rüzgârlarının esmeye başladığı ikinci dünya savaşından sonraki dönemlerde tırmanışa geçmiştir.

1950’li yıllara kadar Türkiye’de inşaat sektöründe gözle görülür bir gelişme gözlenmemesine rağmen 1950’li yılların ardından kırsaldan kente göçlerle birlikte sağlıklı yapılaşma gecekondulaşma ve çarpık kentleşmeye neden olmuştur. 1952 yılında da Türkiye’nin NATO’ya girişi, Türk firmaların yabancı firmalarla çalışıp tecrübe kazanmasına ve düşük maliyetlerle makine satın almasına katkı sağlamıştır.

1980’li yıllar Türkiye’nin yalnızca kentleşme alanında değil toplumsal yaşamın her alanında olduğu gibi dönüşümler ve değişimler yaşadığı bir dönemdi. O dönemler, 1950’li yılların ortasında başlayan iç pazara dayalı büyümeyi değiştirdi. Dışa dönük ve uluslararası rekabet kurallarına göre dış piyasalara üretim yapabilen sektörler gün yüzüne çıkmaya başladı. Sonraki yıllarda daha da fazla gelişme gösteren inşaat sektörü, 1988 yılından sonra yavaşlamaya başladı. O yıllardaki artan faizlerle yükseliş gösteren yatırım maliyetleri sonucunda inşaat talebinde de düşüş yaşandı. 1993- 2003 yılları arasındaki 10 yıllık dönemde Türkiye Ekonomisi yaklaşık yüzde 27’lik bir büyüme yaşarken inşaat sektörü, yatırımların azalması sonucu ana sektörler arasında küçülen tek sektör olarak tarihe geçti. İnşaat sektöründe yıllar içerisinde dalgalanmalar yaşanmış olsa da 2003- 2004 yıllarında büyük patlama yaşandı. Fiyatlar, ödeme kolaylığı ve ucuz banka kredilerinin etkili olduğu bu patlama, 2007 yılına kadar devam etti.

Dünyadaki global krizin etkilerinin en çok görüldüğü sektörlerden birisi olan inşaat sektörü, 2009 yılının ilk dokuz ayında yüzde 19.4 küçüldü fakat 2010 yılının birinci çeyreğinde yüzde 8 gelişme gösterdi. Geçtiğimiz yılın ilk dokuz aylık kısmını yaklaşık yüzde 19’luk bir oranla kapatan sektör, aynı yılın üçüncü çeyreğinde yaklaşık yüzde 25’lik bir oranla büyüme dönemine geçti. 2011 yılını ise, yüzde 8’lik bir büyüme ile tamamlayacağı düşünülüyor.

Toplam istihdama katkısının yüzde 15 civarlarında olduğu düşünülen sektörün istihdam ettiği kişi sayısının, 2010 Ocak ayı itibariyle son bir yılda yaklaşık olarak 130bin kişi arttığı söyleniyor.

Ulusal sermayeye dayanan inşaat sektörünün yüzlerce meslek dalını ilgilendirmesi sebebiyle istihdam ve üretim sürecini büyük ölçüde etkiliyor. Kendisine bağlı 200’den fazla alt sektörü harekete geçirme özelliği gösteren inşaat sektörü, lokomotif sektörlerden biri olarak görülüyor.

Türk müteahhitlerin ve inşaat malzemeleri firmalarının Ortadoğu, Orta Asya ve Kuzey Afrika’da önemli inşaat taahhüt işlerinde bulunduğu ve bünyesinde yoğun bir iş gücü barındıran sektörde, yaklaşık olarak 1 buçuk milyon kişi istihdam ediyor. Ülke nüfusunun büyük çoğunluğu ya bu sektörden ya da bu sektörün yan dallarından ekmeğini kazanıyor. Sektör, toplam istihdamın yaklaşık yüzde 10’unu, tarım dışı istihdamın da yaklaşık yüzde 12’sini kapsıyor. Sektörün istihdama katkısı yüzde 15’in üzerinde.

En fazla inşaat malzemeleri ihraç edilen ülkeler: Irak, Mısır, Libya ve Birleşik Arap Emirlikleri’dir. Bu ülkeleri, İngiltere, Cezayir, Almanya ve İran izliyor. Bu ülkelerin toplamdaki payı yüzde 45’i buluyor.

İnşaat sektörünün rakamlarla 2010 büyüme oranları

2010 büyüme oranı: Yüzde 15,1
Reel katma değer: 10,8 milyar dolar
Özel sektör inşaat yatırımlarının büyüklüğü: 57,6 milyar TL
Kamu inşaat yatırımlarının büyüklüğü: 31,1 milyar TL
İnşaat sektörünün ürettiği toplam katma değer: 59,3 milyar TL
GSYH içindeki payı: Yüzde 5,6
Toplam yatırımlardaki payı: Yüzde 46,1
İnşaat sektöründe çalışan sayısı: 1 milyon 307 bin
Toplam istihdamdaki payı: Yüzde 5,7
Dolaylı istihdam hacmi (kayıt dışı dâhil): 4 milyon 560 bin TL

İMSAD’ın 2015 öngörüleri ise şöyle:
GSYH Büyüme Oranı: Yüzde 4,7
Toplam Sabit Yatırımlar Artış Oranı: Yüzde 7,5
İnşaat Sektörü Büyüme Oranı: Yüzde 10,1
Yurt dışı Müteahhitlik Hizm. Büyüme Oranı: Yüzde 15,0
Yurt dışı Müteahhitlik İş Hacmi: 40,4 Milyar USD
İnşaat Malzemeleri Sanayi Büyüme Oranı: Yüzde 14,5
İnşaat Malzemeleri İhracatı Büyüme Oranı: Yüzde 17,5
İnşaat Malzemeleri İhracat Hacmi: 40,2 Milyar USD

Uluslararası pazarlarda rekabet avantajı elde eden Türkiye, ekonomik canlılığın en önemli göstergelerinden biri olan hatta Türkiye ekonomisinin can simidi olarak görülen inşaat sektöründe, ihracat anlamında dünyanın sayılı ülkeleri arasında olmaya devam edecek.

Kaynak: http://www.patronturk.com/turkiyede-insaat-sektorunun-gelisimi#ixzz1zHyafduq